آجر چیست؟ پیشینه و کاربرد آجر، نحوهٔ تولید و انواع آجر چيست؟ 

آجر یکی از اصلی ترین و پرکاربرد ترین، مصالح ساختمانی بوده و هست که به‌صورت بلوکه‌هایی از جنس خاک رس و یا مواد دیگر طبیعی و مصنوعی به صورت انواع و اشکالی از آجر ساخته شده و در ساختمان برای پی‌سازی و کف ساختمان، ساخت دیوارهای بیرونی و داخلی، سقف سازی و تا به نمای ساختمان و سایر بخش های داخلی ساختمان در حال ساخت و مورد استفاده قرار می گیرند. برای چیدن و اتصال آجرها از انواع ملاط ​​ها قدیمی یا ملاتهای بروز جدید استفاده می شود.

آجر اولین ساخت بنا در گذشته بوده و هنوز به عنوان یک متریال ساختمانی از دوران باستان و قدیم همراه همیشگی ما بوده است. در قدیم آجرها از گل رس که بصورت آفتاب پز خشک، و سپس با سوزاندن در کوره ها تشکیل می شد.

 امروزه با توجه به پیشرفت و توسعه چشم گیر صنعت ساختمان سازی، انواع آجرهای مورد توجه مردم و طراحان و سازندگان ، در شکل و رنگ‌های جدید و ضرورت با نیازهای روز خود ساخته‌ شده، آجرهایی که حتی تا آخر عمر دوام می‌آورند و برای سبک های شیک کلاسیک و معاصر تا حتی سنتی مناسب هستند.

یکی از مهمترین و اصلی ترین متریال و مصالح برای ساخت آجر خاک خود آجر است. خاک آجر با توجه به نوع آجرها متفاوت است، که رایج ترین و قدیمی ترین نوع آن خاک رس می باشد. از ترکیب خاک رس با آب، گلی به نام خشت ساخته شده است پس از طی مراحلی خشک شده و پخته شدن خشت در کوره از اثر گرما تغییری بر آن می گذرد، که ساختار درونی آجر تشکیل می‌شود. به طور کلی آجر به دو روش سنتی و روش ماشینی یا تمام اتوماتیک تولید می شود. که این مراحل تولید خشک کردن و قالب گیری و پخت در این دو روش با هم متفاوت می شود. از مهمترین متریالهای دیگر ساخت آجر که از آن استفاده می شود می توانیم خاک شیل، خاک نسوز و غیره نام برد.

امروزه با توجه به پیشرفت صنعت و ساخت و ساز و همچنین علاقه طراحان و معماران، انواع اقسام آجر تولید و عرضه می شود از انواع آجرهای هنوز قدیمی و سنتی تا آجرها بروز و جدید که تولید می شود. 

✅️  انواع آجر نما و کاربرد آن در نمای ساختمان

یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی در ساختمان های مسکونی نمای آجری یا روکش آجری در لایه بیرونی ساختمان است که نما و ظاهر ساختمان را تشکیل میدهد. این  آجرها با انواع ملات های قدیمی و بروز بر روی دیوارهای سازه های ساختمانی ثابت شده است. آجرنما معمولاً از آجری نازک به ضخامت 20 و 50 میلی متر تشکیل می شوند. و به دو صورت دوغابی و ملاتی عرضه میگردد. این روکش آجری از انواع طرح ها، بافت ها و رنگ ها و در اندازه ها و در وزن های مختلف وجود دارد، برای ساخت انواع طرح ها و سلیقه ها و مشتریان ساخته شده. به همین دلیل است که با هر متریال و محیط اطراف خود مطابقت دارد. آجرهایی که هم مورد علاقه صاحبان خانه و هم طراحان و سازندگان خانه هستند.

از مهمترین و اصلی ترین متریالهایی که مورد استفاده میگردد عبارت از : آجر رسی، آجر شیل، آجر نسوز، آجر دکوراتیو و آجر لعابدار میباشد.

 1_  آجر رسی چیست؟

آجر رسی یا آجر زرد یکی از قدیمی ترین آجر برای ساخت و ساز که از هزاران سال پیش تاکنون بوده، از زمان بخصوص سلجوقیان تا به امروز در شهرهای مختلف ایران، آجر رسی به شکل‌هایی گوناگون و معماری بی‌نظیر در مکان‌هایی مانند مساجد، مقبره‌ها، کاروان سراها، حمام های عمومی، بناهای شاهی، بازارچه ها، حجره ها، آب انبارها و... به کار گرفته شده است. این آجر با توجه به نوع خاک و پخت در چند نوع آجر  زرد روشن تا آجر تیره درست می شود.

 امروز با وجود ساخت متریالهای جدید از آجر رسی در ساختمان ها و ساخت سازها بیشتر در تیغه کشی و دیوارهای اصلی ساختمان استفاده می‌شود.

از آنجایی که از آجر نما رسی دیگر کمتر استفاده می شود و در حال حاضر بیشتر کارخانجات آجرنما به تولید آجرنمای به روز  مثل آجر نسوز روی آوردند، این نوع آجر رسی زرد در نما فقط در اصفهان تولید و عرضه میشود که مهمترین کاربرد این آجر زرد در مکان های سنتی و مذهبی و بهمراه آجر لعابدار و کاشی لعابدار سنتی استفاده میشود.

2 _  آجر شیل چیست؟

آجر شیل از انواع مصالح آجری مدرن می باشد که از ترکیب نوعی سنگ رسوبی آسیاب شده به نام سنگ شیل با برخی از کانی ها مثل کوارتز، آلبیت و کلسیت ساخته شده است. ظاهر آجر نما شیل بسیار صاف و یکدست بوده و همین موضوع باعث جلوه آن در نمای پروژه های ساختمانی شده است. این آجر طرحی مدرن و حالت کاملا سنتی دارد. برای همین امروز از آجر شیل برای مکان های سنتی و مذهبی و غیره استفاده میشود، چون دارای عمری بالا و بدون تغییر رنگ میباشد. این آجر در انواع آجر گلبهی کد در رنگهای پوست پیازی و خردلی تا آجر قرمز در رنگهای پرتقالی و قرمز جگری تقسیم میشود.

آجر شیل هم از نظر تنوع و رنگ بندی، و هم  مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به آجر رسی دارد و همچنین از نظر قیمت و هزینه کمتر از دیگر آجر هایی مثل آجر نسوز و آجر هلندی میباشد. به همين دلیل بهترین متریال برای معماران بخصوص مذهبی و شرکت‌های ساختمانی شده است. 

3 _  آجر نسوز چیست؟

یکی از مدرن ترین و محبوب ترین انواع آجر در بین مهندسین و معماران آجر نسوز محسوب می شود. این آجر که از خاک نسوز تولید شده در برابر آتش و حرارت بالای 1000 درجه بسیار مقاوم می باشد، به همین دلیل یکی از مناسب ترین متریال ها برای نما و بخصوص برای پوشش و ساخت باربیکیو، شومینه، تنور و دیوارهای کوره از آجر نسوز استفاده می شود.

امروز بخاطر مقاومت و استحکام بسیار بالای این آجر یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی شده که عمدتا در دیواره های خارجی ساختمان و حتی نمای داخلی ساختمان از آن استفاده می کنند. بخاطر استفاده از متریال های مقاوم در برابر حرارت و سایش و جذب پایین آب، مقامت خوبی در برابر یخبندان‌ های مکرر و قابلیت مصرف در تمامی شرایط اقلیمی و آب و هوایی سخت از شمال تا جنوب کشور را دارد. و در انواع: 

آجر نما نسوز انگلیسی، آجر نما نسوز شاموتی، آجر نما نسوز سفید، آجر نما نسوز مشکی، آجر نما نسوز طوسی و ... تولید می‌گردد.

آجر نسوز علاوه بر آجر برای نمای ساختمان انواع دیگر آجر نسوز صنعتی مثل

 آجر نسوز سيليسی، آجر نسوز ویژه، آجر نسوز قلیایی،  آجر نسوز آلومينيومی، آجر نسوز صنعتی تولید، که برای کوره های صنعتی و صنایع و پتروشیمی و نفتي و... عرضه و استفاده میشود.امروزه می توان با اطمینان گفت که قیمت و کیفیت آجر نسوز اصفهان بسیار مرغوب و مناسب میباشد. 

 4_  آجر دکوراتیو چیست؟

 آجر دکوراتیو به آجری گفته می‌شود که جهت نما داخلی ساختمان یا دکوراسیون داخلی بکار میردد. و با توجه به نوع آجر حتی در نمای خارجی مثل نما باغ و ویلا، رستوران ها، مغازه و غیره استفاده شود.

این آجر ممکن است از انواع متریال های طبیعی و بیشتر مواد مصنوعی درست شده باشد. مثل آجر رسی، آجر شیل، آجر نسوز و اخیراً از مواد پلیمری و غیره درست شده این آجر در انواع آجر رستیک، آجر آنتیک، آجر قزاقی، آجر پازلی، آجر هلندی و غیره تشکیل شده آجر دکوراتیو بخاطر نوع متریال و مکان استفاده، به راحتی بوسیله انواع چسب نما پودری و چسب نما خمیری روی انواع دیگر متریال و دیوار ها چسبانده شود.

 آجر هلندی یکی مهمترین آجر نما دکوراتیو است آجر هلندی از نظر رنگ بندی بالا و وزن کمتری نسبت به آجر های دیگر دارد. اين آجر ضد آب و ضد شوره و تا حدی بهداشتی که از نظر مقاومت در شرایط اقلیم و آب هوایی مختلف مقاوم میباشد. 

5_  آجر لعابدار چیست؟

آجر لعابی یا آجر لعاب‌دار به آجری گفته می‌شود که روی آن یک لایه لعاب اجرا شده است. جنس مورد استفاده اين آجر در گذشته از آجر رسی بوده ولی امروز بخاطر مقاومت بیشتر آجر و همچنین جذب بیشتر به لعاب از آجر گلبهی هم استفاده میشود آجر لعابدار یک روش کاملا سنتی و قدیمی بوده که قدمت آن به قبل از میلاد مسیح و حتی هخامنشیان میرسد

 در قدیم بخاطر مقاومت روی آجرها را با لعاب می‌پوشاندند. این لعاب مثل یک محافظ سرامیکی سخت سطح آجر را از کثیفی و لکه دار شدن جلوگیری می‌کند و موجب مقاومت بیشتر و عدم فرسایش شدن آجر میشود. اين روش برگرفته از کاشی لعابدار سنتی شده که بیشتر در مکان سنتی و مذهبی استفاده میشد ولی در چند دهه اخیر بخاطر عمر و کیفیت به یکی از متریال های مهم در نمای ساختمان و نقش و نگاری ساختمان شده است

آجر لعابدار 100 درصد ضد آب و ضد خش میباشد. و با توجه به باقیمانده آثار تاریخی از نظر ماندگاری و طول عمر به بیشتر از چندین قرن هم خواهد رسید، که بستگی به نوع متریال لعاب شده دارد.

امروزه لعاب روی هر آجری که اجرا شود به آن آجر لعابی گفته می‌شود جنس این لعاب پوشش شیشه ای است که با نام ترانس( شیشه_ای )و اپک( سفید ) بهم راه استین های رنگی( جوهر ) بصورت دوغاب روی سطوح آجر زده و در کوره پخته میشود.

بیشترین کاربرد آجر لعابی در زیباسازی و نماسازی سازه‌ها است. از آجر لعابی ( آجر لعابدار ) برای دیزاین داخلی و خارجی ساختمان هم استفاده زیادی می‌شود. از موارد مصرف آجر لعابی می‌توان به استفاده در دیواره‌های باربری، کاشی‌کاری، کف‌سازی و قرنیز دیوارها و بخصوص نما ساختمان اشاره کرد.

✅️  آجر فشاری چیست؟

 یکی از متداول ترین انواع آجرها، آجر فشاری  یا آجر توپر پرسی است. این آجر مستحکم از فشرده کردن گل خاک در قالب های مخصوص به دست می آید. دلیل نام آجر فشاری از ریختن گل داخل قالبهای چوبی و فشار دادن گل در قالب بوسیله دست گرفته شده ولی امروز علاوه بر آجر سنتی یا آجر قزاقی آجرهای ماشینی بوسیله دستگاه های و ماشین آلات صنعتی روز هم  درست می‌شود که به آجر توپر پرسی معروف است. 

در قدیم برای ساختن آجر فشاری فقط از خاک رس استفاده میشد که امروزه از انواع متریال های روز مثل شیل و نسوز و غیره استفاده میشود. آجر فشاری که با دست در قالب های مخصوص ریخته می شوند و از هیچ ماشینی برای فشرده سازی یا برش آنها استفاده نمی شود. در نتیجه، چین‌ها و نشانه‌های موج‌دار روی سطح آجر ظاهر می‌شوند و یک ظاهر سنتی و کهنه به آن میدهد. همچنین می توانند براحتی با قالب های چوبی در هر اندازه ای که سازنده می خواهد ساخته شوند.

 امروزه از آجر فشاری در دیوارهای بار بر و اصلی مثل دیوارهای حمال، طاق ضربی، بخصوص طاق سنتی یا چشمه ای و بخاطر توپر بودن و ضخامت آن در ایجاد فونداسیون تیغه چینی و همچنین گری چینی نیز استفاده می شود

در زمان های گذشته بیشترین کاربرد آجر فشاری در دیوارچینی بود اما کم کم به دلیل بالا بودن وزن آجر و بالا رفتن بار کلی ساختمان ها از این مصالح کمتر برای دیوار چینی استفاده میشود. این آجر در انواع آجر رسی، آجر شیل و آجر نسوز تولید میشود.

آجر فشاری نسوز مقاوم در برابر آتش است. علاوه بر این آجر دارای عملکرد ضد رطوبت خوبی نیز می باشد. و در برابر حرارت بالا مقاومت داشته از انواع آجر نسوز توپر صنعتی که معمولا استفاده می‌شوند عبارتند از: آجر نسوز شاموت و آجر نسوز آلومینا که در کوره‌ها، محفظه ها، زباله‌سوزها و هر کجا که دمای بالا دارد استفاده می‌شود.

✅️  آجر لفتون چیست؟

 آجر لفتون یا آجر ده سوراخ از خاک رس یا شیل یا نسوز درست می شود. روی آن سوراخ هایی وجود دارد که به همین دلیل نام دیگر آن آجر سوراخ دار یا آجر ده سوراخ می باشد. این نوع آجر برای نخستین بار در روستای لفتون تولید شد و نام آن از زادگاهش گرفته شده است. اما امروزه در شهرهای مختلف استان اصفهان و استان‌هایی مثل یزد تولید می‌شود.

این آجر در قالبهای بزرگ و کوچک و در رنگ های کاربردی همچون آجر لفتون قرمز، آجر لفتون زرد و آجر لفتون گلبهی تهیه می شود. از آجر لفتون بزرگ برای دیوار چینی محوطه ها، حصارباغ ها، ویلاها، سوله ها و حیاط منازل به کار می رود. وسایز کوچک در چیدن دیوار اتاق ها، تراس ها، درپوش حمام و دستشویی و زدن سقف به کمک تیرآهن مورد استفاده قرار می گیرد. و به جرات میتوان گفت بهترین خاک رس برای پخت آجر در اصفهان یافت می شود. خاک رس منطقه اصفهان هیچ ناخالصی ندارد و بسیار مناسب برای آجر می‌باشد. 

آجر لفتون در دو نوع سه طرف نما یا تیغه ای که معمولا از گل رسی و آجر ده سوراخ زرد است و آجر چهار طرف نما که به آجر بهمنی معروف و در انواع رنگ آجر زرد  آجر گلبهی، آجر قرمز و آجر قهوه‌ای است تشکیل شده آجر بهمنی بیشتر آجر صادراتی میباشد بهمين دلیل به آجر عراقی نامیده شده است.

✅️  آجر سفال چیست؟

آجر سفال که به تیغه سفال یا بلوک سفال هم مشهود است، از جمله مصالح بنایی پرکاربرد و جدا نشدنی در ساختمان سازی است. تیغه سفال مکعبی شکل با سوراخ های افقی است. تعداد سوراخ ها معمولا ابعاد آجر را مشخص مکند که بیشتر آجر 6 سوارخ و از خاک رس میباشد، که با آب مخلوط و بصورت گل و خشت تهیه و سپس پخته میشود. قیمت آجر سفال بر اساس کیفیت و ابعاد آن تعیین می شود. کاربرد آجر تیغه در ساختن تیغه های ساختمان است. و عمدتاً در بخش مربوط به دیوار چینی، دیوار کشی بیرونی، دیوار های داخلی ساختمان و بین اتاق ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر مقاومت بالای این محصول در کنار ویژگی‌هایی چون وزن کم، جذب پایین آب، عایق بودن در برابر حرارت و… را میتوان نام برد. امروزه  آجر سفال در اصفهان هم در قالب بزرگتر تولید میشود و هم بخاطر عایق بودن دیواره ها بصورت تیغه فوم دار تولید می شود که به آن آجر سفال فوم دار می گویند.

________________________________

________________________________

آجر نما عقیق 

عرضه کننده انواع فرآورده‌ها و آجر نسوز، شیل و زرد در اصفهان 

تولید کننده انواع آجر و کاشی ساده و لعابدار سنتی و مذهبی در رنگ و اندازهای مختلف 

________________________________